Maigret et l’ prezidint

Eternåcionå : Oucrinne

Maigret et l' prezidint

Ni codjåzez nén tant li « Fesse-bok ». On trove pacô des scrîts foirt ahessåves, so cisse waibe vola. Come ci-ci, la ki l' inspecteur Maigret va trover l' novea prezidint d'l' Oucrinne, et lyi dmander cwè so on rlomé areyoplane indonezyin...
Inspecteur Maigret (IM) - Monsieu Porotchenco, dji so l' inspecteur Maigret, del criminele di Lidje, dji vs vôreu dmander sacwantès kesses.
Prezidint Porotchenco (PP) - So ké sudjet, ô ?
IM - Åd fwait do Boyigne k' a stî tapé djus.
PP - Tot a ddja stî dit, les dislaxhiveus...
IM - Oyi c' est clair, les separatisses... Mins come dit m' feme, fåt k' i n' dimeure vormint pus nole coine d' ombrire
PP - Kénès coines d' ombrire ?
IM - Troes côps rén, rapåjhîz vs, dji fwai-st ene inkete di rotene... dins ciste afwaire, i gn a-st on pont ki m' tourmete.
PP - Ké pont ?
IM - Bén vola, el Boyigne a disparexhou d' ezès radårs a 17 eures 15. Vos dclårez ene dimeye eure pus tård k' il a stî distrût pa on missile sol-air rûsse del sôre..., dji n' sai pus kéne sôre, et k' il a stî saetchî påzès dislaxhiveus d' après Doniesse.
PP - Oyi, et adon ?
IM - Bén, dijhoz, gn a l' avion ki broûle co, eyet... comint poloz vs saveur comint et pa kî k' il a stî bouxhî djus.
PP - C' est sémpe, il a toumé dins ene zone dizo controle des separatisses.
IM - C' est ene esplikêye... mins les separatisses... il ont cisse sôre d' éndjolreye la, zels ?
PP - Taiss k' åy. Li prouve, il ont tapé djus troes ôtes avions dvant çoula.
IM - Bén seur, mins dijhoz m', ces avions la ont stî saetchîs djus a moens d' 3.000 metes. Po çoula, èn ekipmint a poirter so li spale sufixh. Mins l' Boyigne, lu, i voléve 10.000 metes hôt.
PP - C' est kine.
IM - Bén djustumint neni. Voeyoz vs, dj' a on sorodje ki cnoxhe bén ces agayons la. Il a stî e l' årmêye e l' Almagne. Eyet loukîz bén ki...
PP - Nén tourner åtoû do pot, s' i vs plait, inspecteur !
IM - Bén po saetchî djus ene avion ki vole 10.000 metes hôt, i fåt des missiles adaptés, so des camions saetche-missile, avou èn ôte camion pol radår, et tote ene tchinne di cmandmint. On-z est bén lon do ptit missile k' on pout tiper so si spale. Adon, dji vs ridmande, est çki les separatisses, il ont cisse sôre di stocaesse ekipmint la ? Et co, est çk' i s' endè sårént siervi ?
PP - Bén oyi ! Bawaite ! I nos l' ont hapé.
IM - Come di djusse ! C' est dit dins on comuniké di vosse ministere a 17 eures 21, ça fwait 6 munutes divant ki l' avion n' disparexhe des radårs. Comint savîz vs k' i vos l' avént hapé?
PP - Taiss ki nos foices so plaece nos ont racsegnî !
IM - Proficiate, vos avoz ene årmêye ki reyadjixh foirt abeye. Mins ç' côp la, èm feme m' åreut yeu dit...
PP - Åd fwait, inspecteur, åd fwait.
IM - Wice ki ces missiles la ont stî hapés ?
PP - Dins l' secteur des batreyes [combats] dji supôze, dji n' sai nén co cwè å djusse.
IM - Et comint çk' il ont stî hapés ? On comando a-st arivé catchetmint, a saetchî so les sôdårds, a tapé des gurnådes, a mitrayî les instalåcions ?
PP - Oyi, metans. Oyi, c' est pår çoula. Il ont-st ataké k' on n' s' î atindeut nén. Dji pinse k' i gn a yeu bråmint des moirts
IM - Bén seur ! So dju biesse, mi ! Mins nerén, dj' a-st on neveu ki djowe a on sfwait djeu. Sav, ces djeus la ki plaijhèt bråmint åzès djonnes. I s' tuzèt des comandos et ça saetche totavå. Mins m' neveu m' a dit, cwand dji lyi a djåzé do scrotaedje des missiles : « ça est nén possibe ».
PP - Pocwè ? cwè ndè pout i saveur, lu ?
IM - On n' eploye nén des gurnådes, et on n' saetche nén al mitrayeuse a costé d' missiles di cisse grandeur la. I sufixhreut d' en seule bale al mwaijhe plaece, et tot l' payis di ttåtoû sereut a bosses et a fosses. Mande escuze, Prezidint, des sfwaits missiles n' årént nén polou esse hapés.
PP - Abén, c' est ça ki vs tuzez ?
IM - I n' a nén djusse çoula, Prezidint. Gn a-st ene ôte kesse ki m' racatoûne e l' tiesse. Pocwè årént i hapé des sfwaits missiles ?
PP - C' est clair come di l' aiwe di rotche : c' est po taper djus nos avions.
IM - Mins i volèt-st a basse hôteur, les vosses, et po ça il ont po fé. Mins il årént foirt målåjhey po rashonner les djins capåbes di saetchî ces gros missiles la. Et lzès saetchî so cwè, la ki ça n' sereut nén siconte les avions da vosse ?
IM - C' est po djonde des bombårdîs stratedjikes.
IM - Mins vos n' nd avoz nén des sfwaits !
PP - Il ont bén tapé djus èn avion d' lene...
IM - Avou des missiles k' i n' ont nén polou haper et k' i n' polént nén mete e-n ouve ?
PP - Po-z ahiver ene margaye eternåcionåle.
IM - K' åreut djouwé siconte di zels et lzî mete tertos sol dos !
PP - Nos aloyîs, les Amerikins, ont acertiné ki l' missile a pårtou del zône contrôlêye påzès revinteus.
IM - Oyi, 24 eures après, adon k' il ont veyou çoula å moumint minme. Et i n' savèt nén co cwand çki l' avion a stî djondou.
PP - Mins les revinteus s' ont foirt bén plou racsegnî so l' eure di passaedje di l' avion d' lene savoz. C' est åjhey : i sufixh di rwaitî l' aeuraedje et carculer l' eure di passaedje. C' est d' ostant pus åjhey ki ciste avion la passe tos les djoûs al minme eure.
IM - Oyi, mins 130 kilometes pus a Nonne. Et ci djoû la, il a stî disvoyî po sorvoler Doniesse, come si les awiyeus l' acviernént droet so les missiles.
PP - On a ds ôtès prouves. Tinoz, cist eredjîstrumint d' on cåzaedje di deus hôts gradés des revinteus. Il î djhèt k' il ont tapé djus ene avion.
IM - Nén onk, mins troes. Dj' a schoûté l' cåzaedje. I cmaxhèt l' Iliouchine eyet l' Boyigne. C' est comprinde boû po vatche.
PP - Adon, inspecteur, vos k' est si foirt, si c' est nén les revinteus, kî çk' åreut yeu interesse a bouxhî djus ene avion d' lene avou 300 passaedjîs ådvins ?
IM - Vozôtes, monsieu l' prezidint. O, ci n' est nén èn ametaedje. Mins s' fåt i bén admete ki c' est vos ki rascod les frûts d' ciste afwaire la. Si vos reyussixhoz a çki totes les djins si leyexhe adire avou voste istwere.
PP - A, a, a, vos m' fijhoz rire, vormint, inspecteur. Vos n' riroz nén, vos, cwand vos dzeutrins såront çou ki vos vnoz d' ravåder ! Avou ça ki vos n' avoz nole prouve.
IM - C' est l' veur, mins vos nerén vos n' avoz nole prouve po-z amete les revinteus.
PP - Årvey, comissaire.
IM - Disca, monsieu l' Prezidint. A, ki dj' î rtuze, djusse ene dierinne pitite sacwè.
PP - Vos cmincîz a m' les peler.
IM - Ene tchitchêye : cwè fjhént ele, ces batreyes di missiles la, dins l' redjon d' Doniesse.
PP - Kéne biesse kesse ! Ele nos waerantixhént.
IM - Da kî, la k' les revinteus n' ont nole aviåcion. Adon, vos protedjî siconte di kî ?
PP - Po on côp, dji ricnoxhe ki c' est la ene boune kesse. Vola l' response : dj' a dné l' ôre di poster la des missiles po nos protedjî d' on bombårdumint ki pôreut esse fwait pa on bombårdî stratedjike del Rûsseye.
IM - Mins bén seur, pocwè n' î a ddju nén tuzé pus timpe, les Rûsses !
PP - Ciete, les Rûsses !
IM - Et vos pinsez k' i vlént bombårder Doniesse, les Rûsses, dabôrd k' i n' ont låvå ki des fels soçons !
PP - Neni bén seur, c' est Kiyev k' åreut yeu stî lugnî.
IM - Come di djusse, biesse ki dj' so ! Mins dijhoz mu, al fén des féns, si vos vlîz protedjî Kiyev, pocwè astaler vos batreyes di missiles dilé Doniesse, 800 km lon did la ?
PP - Alez å diåle comissaire; å diåle et co pus lon ! Vos m' froz tourner a bourike, ttaleure, avou vos kesses et vos messes ! (inte ses dints) Dj' a ene guere di propagande a wangni, la, mi.
Ratourné pa Pablo Sarachaga, li 2 d' awousse 2014